Murojaatlar shoh qiladi, irmoqlar esa katta daryolarni yaratadi. Ular asosiy kanalni suv bilan to'ldiradi, uning havzasi va qirg'oq chizig'ini hosil qiladi. Ularning soni birdan bir necha o'nlabgacha o'zgarishi mumkin. Uralning barcha irmoqlari uzunligi bo'yicha undan pastroq. Ular o'rtasida oqim yo'nalishi bo'yicha chap va o'ngga bo'linadi.
Ural
Uralning qadimgi nomi - Yaik. Shunday qilib, u 1775 yil 15 yanvargacha, rus imperatori Yekaterina II o'z farmoni bilan daryo nomini o'zgartirgunga qadar shunday nomlangan. Sababi Pugachev qoʻzgʻoloni bostirilganidan soʻng, xalq xotirasidan har qanday eslatmani oʻchirish uchun oʻsha hududning koʻplab geografik nomlari oʻzgartirildi.
Daryo uzunligi bo'yicha Evropada 3-o'rinni egallaydi, faqat Dunay va Volga oldinda. Bu Kaspiy dengizini to'ydiradigan ikkinchi yirik suv arteriyasidir. Uralning manbai Dumaloq tepalikning yon bag'rida (Ur altau tizmasi, Boshqirdiston) 637 metr balandlikda joylashgan. Uralning birinchi irmoqlari - chapda noma'lum daryo, o'ngda Chagan (eng kattalaridan biri) manbadan bir kilometrdan kamroq oqadi. Ularning umumiy soni 82: 44 - o'ng, 38 - chap.
Asosiy kanalning uzunligi 2428 kilometrni tashkil qiladi. Rossiyada u birinchi navbatda Boshqirdiston hududidan, so'ngra Chelyabinsk va Orenburg viloyatlaridan oqib o'tadi. Bundan tashqari, ikkinchisida Ural 1164 km uzunlikdagi Rossiya yo'nalishining katta qismini o'tadi. Qozogʻistonda suvlarini Atirau va Gʻarbiy Qozogʻiston viloyatlari orqali 1082 kilometrga olib oʻtadi.
Havzaning maydoni (daryoning oʻzi, uning deltasi, Ural irmoqlari, suv omborlari) 231 000 km2. Yuqori Ural tog 'sayoz (1,5 m gacha) daryoga o'xshaydi, kengligi 80 m gacha. Verxne-Uralskdan u tekis xususiyatga ega bo'ladi. Keyin toshli qirg'oqlardan o'tib, Orskgacha yoriqlar bilan to'la. Daryoning o'ng irmog'idan so'ng Sakmara tinchlanadi, sokin oqimga ega keng aylanma kanalga ega bo'ladi.
O'ng
Xaritaga qarasangiz, daryo oʻrtasi qalinlashgan va k alta shoxlari qalinlashgan kavisli daraxtga oʻxshaydi. Aksariyat irmoqlarning uzunligi 20 kilometrdan oshmaydi. Ural daryosining o'ng irmoqlari, garchi ular chapdan ko'p bo'lsa-da, suvning umumiy hajmi bo'yicha ulardan kam. Yirik daryolarga daryolar kiradi (uzunligi km):
- Guberlya – 111;
- Small Dogwood - 113;
- Irtek – 134;
- Tanaliq – 225;
- Chagan – 264;
- Big Dogwood - 172;
- Sakmara – 798.
Uralning eng katta oʻng irmogʻi Sakmara. Daryo munosib uzunlikka ega bo'lishidan tashqari, 2-tartibdagi ko'plab irmoqlarga ega. U asosiy kanalga deyarli parallel ravishda oqadi. Uning yuqori oqimi baland qirg'oqli tog' daryolariga xosdir, o'rta va pastki oqimlari keng, sokin,tekis daryo.
Oʻng irmoqlar roʻyxati:
| Irmoq nomi | Ogʻizdan qoʻshilish (km) | Daryo uzunligi (km) |
| Chagan (Shagan, Katta Chagan) | 793 | 264 |
| Frontier | 885 | 80 |
| Bykovka (Katta Buqa) | 897 | 82 |
| Embulatovka | 901 | 82 |
| Irtek | 981 | 134 |
| Kosh | 1002 | 47 |
| Katta tishpiq | 1192 | 16 |
| Qamish-Samarqa | 1202 | 26 |
| Elshanka (Tokmakovka) | 1229 | 18 |
| Klavishlar | 1237 | 19 |
| Zanjir | 1246 | 13 |
| Qargalka (Katta Kargalka) | 1262 | 70 |
| Sakmara | 1286 | 798 |
| Alabaytalka | 1484 | 12 |
| Elshanka | 1518 | 15 |
| Quruq vodiy | 1531 | 12 |
| Mechetka (Kukryak) | 1541 | 19 |
| Aqsakalq | 1555 | 18 |
| Quruq daryo | 1407 | 12 |
| Trikotaj |
1436 |
28 |
| Qaralga | 1558 | 21 |
| 1-iflos | 1559 | 12 |
| Pismyanka | 1583 | 18 |
| Elshanka | 1596 | 17 |
| Kinderla (Linnet) | 1614 | 22 |
| Quruq daryo | 1622 | 22 |
| Guberlya | 1633 | 111 |
| Tanalik | 1827 | 225 |
| Katta Urtazymka | 1885 | 87 |
| Oriq | 2002 | 81 |
| Big Dogwood | 2014 | 172 |
| Yangelka | 2091 | 73 |
| Kichik Dogwood | 2172 | 113 |
| Rust | 2177 | 16 |
| Yamskaya | 2264 | 20 |
| Yalshanka (Elshang) | 2293 | 11 |
| Karanelga | 2316 | 13 |
| Mindyak | 2320 | 60 |
| Kichik Tustu | 2361 | 18 |
| Tarlau | 2376 | 11 |
| Qo`rgash | 2381 | 21 |
| Birsya | 2390 | 30 |
| Baral | 2398 | 21 |
Chap
Eng katta chap irmoqlar (uzunligi km):
- Zingeyka –102;
- Bolshaya Karaganka – 111;
- Urta-Burtya – 115;
- Gumbayka - 202;
- Katta Kumak – 212;
- Koʻkrak qafasi - 174;
- Yoki - 332;
- Ilek – 623.
ChapgaUral daryosining irmog'i - Ilek - Mutodjar tog'laridan (Janubiy Qozog'iston) boshlanadi. Daryo yaqinida yaxshi rivojlangan vodiyda ikkita tekislikli teraslar mavjud bo'lib, ular ko'p sonli ko'l va kanallarga boy. Havzaning umumiy maydoni 41300 km2, yillik suv oqimi taxminan 1500 m3, oʻrtacha suv oqimi 40. m³/s. Ilek - bu bahorgi toshqinli tipik dasht daryosi. Uralning eng katta chap irmog'i katta suv havzasiga qaramay, o'zini eng ko'p deb da'vo qilmaydi.
Chap irmoqlari:
| Irmoq nomi | Ogʻizdan qoʻshilish (km) | Daryo uzunligi (km) |
| Nomsiz | 905 | 21 |
| Solyanka (Jaxsy-Burlue, Jaxy-Burlue) | 924 | 51 |
| Qora | 1173 | 96 |
| Tish pichog'i | 1196 | 17 |
| Krestovka | 1221 | 19 |
| Donguz | 1251 | 95 |
| Ilek | 1085 | 623 |
| Ismsiz | 1471 | 14 |
| Berdyanka | 1323 | 65 |
| Burtya | 1404 | 95 |
| Urta-Burtya | 1480 | 95 |
| Tuzlukkol (Tuzluk-Ko'l) | 1500 | 20 |
| Qoragashti | 1514 | 13 |
| Burly | 1528 | 37 |
| Nomsiz | 1557 | 13 |
| Jangyzagashsoy (Jangyz-Agach-Say) | 1569 | 12 |
| Alimbet | 1595 | 45 |
| Nomsiz | 1629 | 12 |
| Terekla (Kosagach) | 1641 | 23 |
| Shoshka (kubok) | 1662 | 47 |
| Qichqiriq | 1715 | 332 |
| Katta Kumak (Kuma, Kumak) | 1733 | 212 |
| Ko'krak (Suyndiq) | 1828 | 174 |
| Tashla | 1847 | 31 |
| Burle | 1860 | 29 |
| Quyi g'oz | 1907 | 18 |
| O'rta G'oz | 1916 | 15 |
| Yuqori goz | 1938 | 23 |
| Katta Karaganka (Karaganka) | 1959 | 111 |
| Gunohkor | 2018 | 10 |
| Quruq | 2037 | 16 |
| Zingeyka | 2104 | 102 |
| Gumbeika | 2116 | 202 |
| Quruq daryo | 2136 | 31 |
| O'g'rilar (Asche-Butak, Qora-Butak) | 2217 | 26 |
| Urlyada | 2274 | 42 |
| Qandybuloq | 2343 | 23 |
Foydalanish
Ural kema qatnaydigan daryo emas. Uni qo'llashning asosiy yo'nalishi - turizm va baliq ovlash. Uralsning irmoqlari go'zalligi va baliqlarning mavjudligi jihatidan asosiy kanaldan kam emas, ularda deyarli 30 tur o'qiladi. Sohillarda ko'plab sayyohlik bazalari qurilgan.
Daryodan hosil bo'lgan ko'llar yovvoyi tabiatni sevuvchilarning e'tiborini tortadidam olish. Chiroyli qumli plyajlar, sokin suv va ajoyib baliq ovlash har qanday talabni qondiradi.
Magnitogorsk va Xalilov metallurgiya zavodlari o'z ishlarida Ural suvlaridan foydalanadilar. Iriklinskaya qishlog'i yaqinida gidroelektrostantsiya qurildi. Qishloq xoʻjaligida dalalarni sugʻorishda foydalaniladi.
